Dwuczynnikowa teoria motywacji Herzberga

Aleksandra Grębska

W każdym przedsiębiorstwie, niezależnie od jego wielkości ważnym elementem działań jest motywowanie swoich pracowników do pracy. Z roku na rok wiedza na ten temat jest coraz bogatsza, dzięki czemu motywowanie staje się zadaniem coraz łatwiejszym do opanowania. Frederick Herzberg, psycholog zajmujący się teorią motywacji, w latach 50. stworzył dwuczynnikową teorię motywacji, która jest jedną z najpopularniejszych w swej dziedzinie. Herzberg zrealizował badania wśród księgowych oraz inżynierów, z którymi przeprowadzał rozmowy na temat tego, co ich zadowala w pracy, a co wręcz odwrotnie – zniechęca. Z badań wyciągnął wnioski, zgodnie z którymi motywowanie pracowników do pracy odbywa się przy pomocy dwóch czynników: motywatorów, które są czynnikami wewnętrznymi oraz czynników higieny, które wpływają na pracowników z zewnątrz. Motywatory związane są bezpośrednio z naszym stosunkiem do danego zadania, i informują nas czy powierzone nam zadanie odczuwamy jako pozytywne, czy negatywne. Prowadzą one do poczucia zadowolenia i satysfakcji z wykonywanej pracy. Herzberg wyróżnił 6 motywatorów, które zapewniają podwładnym zaspokajanie potrzeb, a co za tym idzie poczucie spełnienia w pracy. Są to:

  • uznanie – czyli docenianie pracownika, zauważanie jego sukcesów
  • osiągnięcia – czyli wszelkie rozwiązywanie problemów, możliwość doprowadzenia zadania do końca
  • odpowiedzialność – pozostawienie na pracowniku jakiejś realnej odpowiedzialności
  • awanse – wszelkie zmiany, które powodują poprawę w życiu pracownika
  • możliwość rozwoju – czyli ciągłe nabywanie nowego doświadczenia, możliwość poznania i poszerzania umiejętności
  • praca – sama możliwość wykonywania pracy, zadania

Czynniki te w pewnym stopniu wpływają na siebie nawzajem. Bowiem możliwości rozwoju z pewnością wpływają na osiągnięcia, te z kolei wywierają wpływ na perspektywę awansu. Pozwalają one dać pracownikowi poczucie spełnienia, samorealizacji, dążenia do konkretnego celu. Świadomość tego, że praca czemuś służy może mieć zdecydowany wpływ na zadowolenie pracownika. Na czynniki wewnętrzne jesteśmy w stanie wpływać również sami, na przykład dzięki innowacyjnej e-usłudze Motiveo. Pozwala ona na bieżące śledzenie wyników sprzedaży, rozwiązywanie problemów, monitorowanie postępu prac zarówno przez właściciela przedsiębiorstwa, managerów jak i handlowców. Dzięki możliwości obserwowania postępu pracy w czasie rzeczywistym, jesteśmy w stanie w realny sposób planować swoją ścieżkę kariery oraz monitorować swoje osiągnięcia. Drugim czynnikiem wpływającym na motywację pracowników są czynniki higieniczne, których brak w miejscu pracy automatycznie powoduje niezadowolenie, natomiast ich występowanie w miejscu pracy umożliwia najwyżej brak niezadowolenia. Okazuje się, że otoczenie w jakim się pracuje jest bardzo istotne. Mimo, że nie wywołuje ono poczucia spełnienia w pracy, może znacząco obniżyć poziom naszej motywacji. Do tych czynników Herzberg zalicza:

  • politykę przedsiębiorstwa – stosunek do pracowników, kierunki rozwoju firmy
  • kierownictwo firmy – kompetencje kierowników, uczciwość
  • stosunki międzyludzkie – relacje panujące w przedsiębiorstwie
  • wynagrodzenie – płaca podstawowa plus wszelkie premie, dodatki i inne świadczenia
  • pozycja w pracy – stanowisko, wszelkie czynniki wyróżniające od innych (tj. firmowy samochód, telefon itp.)
  • pewność pracy – świadomość stałości zatrudnienia
  • warunki w pracy – fizyczne warunki
  • życie osobiste – jak praca wpływa na życie osobiste, co może dzięki niej zapewnić swojej rodzinie

Zgodnie z teorią Herzberga, prawidłowe działanie czynników motywujących jest ściśle uzależnione od czynników higieny. Tylko poprawne funkcjonowanie obu elementów może prowadzić do poczucia satysfakcji u pracowników, a co za tym idzie do zwiększenia ich efektywności.